yapay zeka temalı 15 film
2018 yılı, 2017 yılı gibi yapay zekayı çokça tartışacağımız, birçok yeni örneğini göreceğimiz bir yıl olacağa benziyor. 2000 yılından bu yana yapay zeka temalı filmlerin sayısı artsa da, filmlerin başlangıcı, modern bilim hakkında hayaller kurmaya başladığımız ve kurgular yaptığımız tarihler, 1920’li yıllara uzanıyor. Biz de, bu yazıda yapay zeka temalı 15 sinema filmini derledik.
- Matrix (1999)
Resim1http://matrix.wikia.com/wiki/Machines
8.7 IMDB puanlı The Matrix, The Wachowski kardeşlerin yazıp yönettiği Keanu Reeves, Laurence Fishburne, Carrie-Anne Moss, Hugo Weaving ve Joe Pantoliano’nun oynadığı 1999 yapımı bilimkurgu aksiyon filmidir. İnsan gerçekliğinin, aslında “Matrix” adı verilen, insan nüfusunu bastırmak için bilinçli makineler tarafından oluşturulmuş, vücutlarının ısı ve elektrik faaliyetleri bir enerji kaynağı olarak kullanıldığı ve Matrix olarak adlandırılan simüle edilmiş bir gerçeklik olan, distopik bir gelecek tasvir ediliyor. Bilgisayar programcısı Neo, bu gerçeği öğrenir ve hayal dünyasından -sanal gerçeklikten- kurtulmuş diğer insanlarla savaşan makinelere karşı yürütülen bir isyana dahil olur. Bir üçleme olarak izleyiciyle buluşan Matrix serisi, programlamanın, sanal ve arttırılmış gerçeklik kavramlarının bilindik masallara yapılan atıflarla (Uyuyan Güzel, Alice Harikalar Diyarında vb.) harmanlandığı kaliteli bir yapım olarak anılmaktadır. Bu haliyle sinemaya bakış açımızı da değiştiren bir yapıt oldu.
- Interstellar (2014)
Resim2https://knowyourmeme.com/photos/964872-interstellar
Dünyanın geleceği afetler, açlıklar ve kuraklıklar yüzünden altüst olmuştur. İnsanoğlunun hayatta kalmasını sağlamak için tek yol vardır: Yıldızlararası seyahat. Güneş sisteminin çok uzağında keşfedilen bir solucan deliği sayesinde insanlık için yaşam imkanı sunabilecek potansiyeli olduğu düşünülen üç gezegene birer astronot ile yapay zekaya sahip birer robot birlikte gönderilmiştir. NASA astronotlardan aldığı veriler doğrultusunda yeni bir ekibi yaşamı başlatmak ve durumu kontrol amacıyla bu gezegenlere yollar. Geçmişin büyük uzay anlatıları gibi, Christopher Nolan’ın bu yapıtı, görsel bir şölen, tematik tutku, keder, korku ve pişmanlıkla ilerleyen fütüristik bir macera sunuyor.
- The Terminator (1984)
Resim3 http://longwallpapers.com/terminator-wallpapers-picture/
Ölümcül görevde bir cyborg gelecekten gönderilir. Hayatı gelecek yıllarda büyük önem taşıyacak genç bir kadın olan Sarah Connor’u öldürmek zorunda. Sarah’ın tek koruyucusu — Kyle Reese — de gelecekten gönderilir. Terminator, Sarah’yıbulmak için istisnai zekasını ve gücünü kullanıyor ancak görünüşte yıkılamaz cyborg’u durdurmanın herhangi bir yolu var mıdır?
Terminator filminin başarısını dört seriden (Terminator 2: Judgement Day, Terminator 3: Rise of The Machines, Terminator Salvation ve Terminator Genisys) oluşan bir franchise, bir televizyon dizisi, çizgi roman, roman ve video oyunları oluşturdu. Terminator, 2008’de Ulusal Film Kayıtlarında korunması için Kongre Kütüphanesi tarafından seçildi ve “kültürel, tarihsel veya estetik açıdan önemli” kabul edildi.
- The Blade Runner 2049 (2017)
Resim4 http://donthatethegeek.com/the-official-trailer-for-blade-runner-2049-is-here/
Blade Runner 2049, Denis Villeneuve tarafından yönetilen ve Hampton Fancher ve Michael Green tarafından yazılan 2017 yapımlı bir Amerikan neo-noir bilim kurgu filmi. 1982 filmi Blade Runner’ın bir devamı olan film, Ana De Armas, Sylvia Hoeks, Robin Wright, Mackenzie Davis, Carla Juri, Lennie James, Dave Bautista ve Jared Leto’nun destekleyici rolleri ile Ryan Gosling ve Harrison Ford’u canlandırıyor. İlk filmin üzerinden otuz yıl sonra Gosling, sahte replikantları avlayan bir Blade Runner olan K’yi canlandırıyor.
- Ex Machina (2015)
Resim5 https://www.cinemablend.com/new/Ex-Machina-Ending-Debate-Movie-3-Minutes-Too-Long-71101.html
“Hayatta kalma iradesinden daha insani bir şey yoktur.”
28 Days Later ve Sunshine filmlerinin yazarı olan Alex Gerland yönetmenliğe ilk kez Ex Machina ile başlar. Büyük bir internet arama motoru şirketinde programcı olan Caleb Smith(Domhnall Gleeson), şirketin zeki ve münzevi CEO’su Nathan Bateman (Oscar Isaac)’ın özel dağ evinde bir hafta geçireceği bir yarışma girmeye hak kazanır. Caleb eve geldiğinde, Nathan’ın onu Turing Testinde insan unsuru olarak seçtiğini öğrenir -yapay zekâdaki Nathan’ın en son deneyinin yeteneklerini ve nihayetinde bilinçliliğini değerlendirme görevidir bu. Deney, duygusal zekası iki adamın hayal edebileceğinden daha sofistike ve daha aldatıcı olduğunu kanıtlayan nefes kesen yapay zeka Ava(Alicia Vikander)’dir.
- Metropolis (1927)
Resim6 https://www.rogerebert.com/reviews/great-movie-metropolis-1927
Yapay zeka filmleri deyince çoğumuzun aklına ilk gelen şey, elbette robotlar olur; tıpkı bizim gibi düşünen, hisseden, konuşan robotlar. 1927 Almanya yapımlı Metropolis filmi, bu anlamda sinemadaki ilk yapay zeka filmi olma özelliğini taşıyor. Weimar Dönemi’nde Almanya’da üretilen Metropolis, fütüristik bir kentsel distopyada yer alır ve şehir yönetmeninin zengin oğlu Freder ve yoksul bir çalışan olan Maria’nın kendi sınıflarını ayıran geniş ayrımın üstesinden gelmek için yaptığı girişimleri izler. Film çekimi, 1925 yılında yaklaşık beş milyon Reichsmark maliyetiyle gerçekleşti. Filmin sanatsal yönü ise Bauhaus, Kübist ve Fütürist tasarımdan etkileniyor.
- The Day The Earth Stood Still (1951)
Resim7 https://bleedingedge.pynchonwiki.com/wiki/index.php?title=File:Klaatu-Equation-Blackboard.jpg
Julian Blaustein’in Robert Wise’ın yapımcılığını yaptığı, Michael Rennie, Patricia Neal, Billy Gray, Hugh Marlowe ve Sam Jaffe’in oynadığı 20th Century Fox’un 1951 Amerikan siyah-beyaz bilim kurgu filmi. Senaryo, Harry Bates’in 1940 bilimkurgu öyküsünde “Farewell to the Master” üzerine kurulu Edmund H. North tarafından yazılmıştır. Skor Bernard Herrmann tarafından bestelendi.
- I. Artificial Intelligence (2001)
Resim8 https://medium.com/itgs-2/a-i-takeover-f96360cb26a8
A.I. aslında yapımcı direktör Stanley Kubrick ile 1970’lerin başında Aldiss’in hikayesini hak ettikten sonra başladı. Kubrick, 1990’lı yılların ortalarına kadar Brian Aldiss, Bob Shaw, Ian Watson ve Sara Maitland’ın da aralarında bulunduğu bir dizi yazar kiraladı. Film, uzunca bir süre sürüncemede kaldı, bu, kısmen Kubrick’in bilgisayar tarafından üretilen görüntülerin, hiçbir çocuk oyuncunun ikna edici bir şekilde canlandıramayacağına inandığı David karakterini yaratacak kadar gelişmiş olmadığına inanmasındandı. 1995’te Kubrick, A.I. filmini Spielberg’e teslim etti, ancak film Kubrick’in 1999’da ölümüne kadar bitirilemedi. Spielberg, senaryo için Watson’un film çekimlerine sadık kaldı ve film 2001’de Spielberg imzasıyla beyaz perdeye taşınmış oldu.
- 2001: A Space Odyssey (1968)
Resim9 https://nerdist.com/classic-films-2001-a-space-odyssey/
Geçtiğimiz 40 yıl boyunca, 2001: A Space Odyssey, tüm zamanların en önemli sinematik başyapıtlarından biri haline geldi. Kubrick’in ikonik hikayesi, insanlık uygarlığını etkileyen, Ay’da gizemli siyah bir monolit keşfedildikten sonra, ‘Hal 9000’ adlı bir bilinçli bilgisayar programıyla Jüpiter’e giden bir geminin mürettebatını anlatıyor. 2001, varoluşçuluk, modern teknolojinin saldırısı ve yapay zekâ, insanın evrimi ve yabancı yaşam arayışı gibi birçok temayı ele alıyor. Anlatıya ek olarak, filmin özel efektleri, yayınlanma tarihinde çığır açıyordu. Film boyunca 205 özel efekt çekiminden oluşan Kubrick filminde, bu çarpıcı görsellere ulaşmak için çeşitli özel teknikler kullandı.
- I, Robot (2004)
Resim10 https://www.inverse.com/article/34135-i-robot-future-anniversary
Yönetmen Alex Proyas (Dark City, The Crow), aynı adı taşıyan Isaac Asimov’un dokuz hikayelik antolojisinden esinlenen bu bilim kurgu filmini yönetiyor. Filmde gösterilen “gelecek”te, insanlar gündelik hayatlarında robotlara son derece bağımlı hale gelirler. Robotlar giderek daha da ileri bir hale gelmişlerdir, ancak her biri her durumda insanlara itaat etmek için önceden programlanmıştır ve hiçbir koşulda bir insana zarar vermeyeceklerdir. Fakat, bir bilim adamı öldüğünde ve bir insansı robot da baş şüpheli olduğunda, insanlar, daha önce de düşündüğü gibi elektronik hizmetçileri etrafında güvende olup olmadıklarını merak etmeye başlamışlardır. Robotlardan nefret eden Chicago polisi Spooner, cinayeti soruşturmak için görevlendirilir. Bridget Moynahan, Bruce Greenwood, James Cromwell, ve Chi McBride da filmde rol alıyor.
- Robocop (1987)
Resim11 https://www.sideshowtoy.com/collectibles/robocop-robocop-hot-toys-901935/
Biraz insan, biraz makine, tam bir polis. 90’lı yıllar kuşağındaki bizler için tam bir çocukluk kahramında oldu aynı zamanda Robocop. RoboCop, Paul Verhoeven tarafından yönetilen ve Edward Neumeier ve Michael Miner tarafından 1987’de yazılmış bir siber punk aksiyon filmidir. RoboCop’un temelini oluşturan temalar arasında medya etkisi, soylulaştırma, yolsuzluk, otoriterlik, açgözlülük, özelleştirme, kapitalizm, kimlik, distopyalar ve insan doğası sayılabilir.
- Austin Powers: International Man of Mystery (1997)
Resim12 https://www.empireonline.com/movies/austin-powers-goldmember/review/
Film 1997 Amerikan casus aksiyon komedi filmi ve Austin Powers film serisinin ilki. Jay Roach tarafından yönetilen ve hem Austin Powers başlık karakteri olan Mike Myers hem de Powers’ın ana-düşmanı olan ana antagonist Dr. Evil tarafından yazılmış.
- The Machine (2013)
Resim13 https://www.heyuguys.com/images/2014/03/Vincent-Machine.jpg
Bilgisayar bilimcisi Toby Stephens, Savunma Bakanlığı için tamamen bilinçli bir cyborg yaratır. Süper bir asker olarak tasarlanan pürüzsüz sarışın Makine’nin, herkesin beklediğinden daha insani ve ahlaki olduğu ortaya çıkar. ‘Ben yeni dünyanın bir parçasıyım,’ der derhal yaratıcısına ve ekler: ‘Sen de eskisinin bir parçasısın.’
- Star Wars (1977)
Resim14 https://thecorvidreview.wordpress.com/2016/10/15/star-wars-1977-3680/
Ve tabi ki, yaşayan efsane serinin ilki olan 1977 yapımlı Star Wars!.. Star Wars (daha sonra Star Wars: Episode IV — A New Hope olarak adlandırıldı), George Lucas’ın 1977’de yazıp yönettiği Amerikan epik uzay operası filmidir. Orijinal Star Wars üçlemesinin ilk filmi ve Star Wars franchise’ın başlangıcıdır. Altın insansı robot ve bip sesi tekerlekli kutu robot filmdeki komik karakterlerdir ve bugüne kadar yedi filmin tümünde görüneceklerdir.
- The Hitchiker’s Guide to the Galaxy (2005)
Resim15 http://www.gizmodo.co.uk/2014/10/the-gizmodo-readers-guide-to-the-hitchhikers-guide-to-the-galaxy/
The Hitchiker’s Guide to the Galaxy, Douglas Adams’ın yarattığı aynı adı taşıyan medya franchise’inde önceki çalışmalara dayanan Garth Jennings’in yönettiği 2005 yılında beyaz perdeye giren, İngiliz-Amerikan bilimkurgu komedi filmidir. Filmde Martin Freeman, Sam Rockwell, Mos Def, Zooey Deschanel oynuyor ve Stephen Fry ve Alan Rickman’ın seslendirmeleri de ayrı bir tat katıyor. Filmde Paranoid Android olan Marvin, gezegen boyutundaki beynini kullanması için nadiren şans verilen, ve bu yüzden depresyonda olan, The Heart of Gold yıldız gemisindeki moroz bir robottur.
Bonus: Alpha Go (2017)
Resim16 https://www.technologyreview.com/s/604273/finding-solace-in-defeat-by-artificial-intelligence/
“Benim Go tarzımın farklı bir şey, yeni bir şey, kendi şeyim, daha önce hiç kimsenin düşünmediği bir şey olmasını istiyorum.” Lee Sedol
Evrendeki atomlardan çok daha fazla tahta konfigürasyonuna sahip olan eski bir Çin oyunu olan Go, uzun zamandır yapay zeka için büyük bir meydan okuma sayılıyor. 9 Mart 2016’da Go ve yapay zeka dünyaları, Güney Kore’de, DeepMind Challenge Match adıyla olağanüstü bir beş oyun yarışması için kapıştı. Dünyadaki yüz milyonlarca insan, efsanevi bir Go uzmanının tarihte ilk kez kanıtlanmamış bir yapay zeka ile karşılaştığını seyretti.
Greg Kohs tarafından yönetilen AlphaGo Belgeseli, Oxford’daki salonlardan, Bordeaux’nun arka sokaklarından, Londra’daki Google DeepMind kodlama terminallerinden geçerek ve sonuçta Seul’de düzenlenen yedi günlük turnuvaya bir yolculuğa başlar. Drama açıldıkça daha fazla soru ortaya çıkıyor: Yapay zeka 3000 yıllık bir oyun hakkında bize ne gösterebilirdi? Bize insanlık hakkında ne öğretecekti?
Kaynaklar:
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_artificial_intelligence_films
http://www.zdnet.com/pictures/15-of-the-best-movies-about-ai-ranked/37/
https://www.ranker.com/list/best-artificial-intelligence-movies-list/all-genre-movies-lists
http://www.imdb.com/list/ls064794536/
https://futurism.com/images/the-top-19-artificial-intelligence-movies-of-all-time/
http://whatculture.com/film/10-best-artificial-intelligence-movies-of-the-last-decade?page=2
