Dijitalleşen Yolculuk
Tüm yıl boyunca dijital dönüşüm hemen hemen herkesin öncelikli gündemi oldu. Hayatımız bu dönüşümden nasıl etkilenecek, bu sürecin neresindeyiz, neresinde olmayı hedefliyoruz, bu hedeflere ulaşma konusunda aksiyon planları nelerdir vb. Özetle “Dijital Dönüşüm Yolculuğu” herkesin odağına bir şekilde girdi. Dijital dönüşümü, sadece iş hayatımızda değil aslında bizzat kendi kişisel hayatımıza sayısız alana dokunan bir yolculuk olarak görüyorum. Beni yakından tanıyanlar bilirler ki seyahat etmeyi çok severim, hatta bayılırım! İşte bu yazımda sizlerle dijital dönüşüm yolculuğunu değil de yolculuğun dijital dönüşümünü anlatmak istiyorum. Bugün hangi uygulamalar Tüm Dünya’yı Gezginlerin evi haline getiriyor? Yola çıkmadan hangi uygulamaları indirmek, hangi platformlara göz atmakta fayda var? Seyahat endüstrisinin geleceğini değiştirmeye aday yeni teknolojiler ve çarpıcı örnekler nelerdir? Gelin daha yakından bakalım.
Hava, kara, deniz farketmez artık her yolun en az bir meta arama motoru var. Hangileri mi?
· Havayolu için: Skyscanner, Turna.com, ucuzabilet.com, Momondo.com.tr
Açıkcası benim genel tercihim araştırmamı bu sitelerden yapıp, satın almayı firmanın kendi dijital satın alma kanalı üzerinden gerçekleştirmek. Buradaki platformların birbirinden ayrışan özellikleri var. Örneğin Skyscanner bence en popüler olanı ancak rezervasyon adımı doğrudan Skyscanner üzerinden gerçekleştirilemiyor. Buna karşılık, seyahatinizle ilgili parametreleri “her yere”, “en ucuz ay” vb. filtreleri ile seçebiliyorsunuz. Turna.com gibi uygulamalar ise tam bir dijital acente fonksiyonu üstleniyor. Kendi ayırdıkları biletleri müşterilerine kimi zaman daha avantajlı kampanyalar ile satıyor. Ayrıca Havayolu firmasının kendi mil programına ek olarak bu sitelerin kendi fayda programları bulunuyor, dönem dönem havayolu şirketleri ile özel anlaşmalar sunuyor vb. ek faydaları mevcut.
· Karayolu: Checkmybus.com, obilet.com vb. yine bir arama motoruna yazdığımızda kolaylıkla ulaşabildiğimiz sitelerden. Karayolu arama motorlarını kendim kullanmadığım için kullanıcı deneyimi paylaşmayacağım; ama checkmybus’ı kısaca incelediğimde tüm dünyada şehirlerarası otobüs seferleri için kullanılabildiğini görmek; adını bir kenara not etmek için yeterli bir sebep olarak görünüyor.
· Denizyolu: directferries.com, viamare.comBaltık Denizin’den Akdeniz’e tüm Avrupa genelinde birçok denizyolu operatörünün program ve fiyatına ulaşabileceğiniz arama motorlarıdır. Bu arada henüz kullanmamış olanlara bir öneri; Yurt dışında feribotlar, Türkiye’deki gibi sabit tarifelere sahip değil. Feribot bilet fiyatları da uçak biletlerine benzer değişken fiyatlamaya sahip; yani seyahat tarihi yaklaştıkça fiyatlar artıyor feribot biletlerini en az 1 ay önce satın almakta fayda var.
· Demiryolu : Goeuro.com, raileuropetüm Avrupa genelinde tren bilet fiyatlarını inceleyebileceğiniz arama sitelerinden. Yine burda tavsiyem bu arama motorları üzerinden ana servis sağlayıcıların tarifelerine ulaşmak ve asıl rezervasyon işlemini kendi siteleri üzerinden gerçekleştirmeniz yönünde.
Eskiden yurt dışına çıkmak demek tura katılmak demekken şimdi tüm bu erişilebilirlik sayesinde Türkiye’den denizyolu ile İtalya’ya giden bir arkadaşa rastlamak artık hiç de sıra dışı değil. Peki bu sitelerden nerden gelir elde ediyor? Aynı site üzerinden rezervasyon yaptırmıyorsanız biletinizden komisyon geliri de elde edemiyorlar. Nasıl oluyor bu iş derseniz, bu siteler tüm hareketlerimizi, planlarımızı reklam ve pazarlama gelirine dönüştürdüğünü söyleyebilirim.
Biletleme kısmında meta arama motorları ile işlem yapabilmek çok da yeni değil belki en azından havayolu kanalı için, kabul ediyorum. Ama buradan toplanılan verilerin işlenme ve kullanılma şekli yeni çağın dijital dönüşüm sürecini adresliyor. Bahsettiğim bu şirketlerin en popülerlerinden olan Skyscanner’in Veri Bilimi’ne yaptığı yatırıma küçük bir gösterge aracılığıyla yakından bakalım. LinkedIn’e “Data Science Skyscanner” yazıp kişi araması yaptığımızda İspanya, İskoçya, İngilitere, Japonya, Çin, Hollanda, Singapur ve daha birçok ülkede 100’ün üstünde Veri Bilimci (data scientist) istihdam ettiğini görüyoruz. Makinelerin bizi tanıması ve neler almaya eğilimli olduğumuzu tahmin etmesi tam da yeni çağın dijital konusu olan makine öğrenmesi, yapay zekâ çalışmalarının pazarlamaya verdiği hizmetten kaynaklanıyor.
Tüm mevcut fiyat meta arama motorlarına ek bir özellik olarak mevcut fiyat dışında uçak bileti ve otel fiyatlama tahmini yapan uygulamalar da bu konudaki hizmeti bir adım öteye taşıyor. AltexSoft’un “inovatif fiyat tahminleme aracı” olarak küresel bir çevrimiçi acente olan Fareboom.com’ a yaptığı ürün; historik fiyat verisi, sezonsal trendler ve geçmiş fiyat aramalarını kullanarak ilgili hattın fiyat değişimini tahmin ediyor. Sonuç olarak da sana bu bileti almak için 1 gün daha bekle fiyatlar düşecek, bu aradığın bilet için 7 günlük fiyat tahmin grafiğine bak, bu biletin fiyatı en uygun aralıkta daha fazla düşmez hemen al vb. önerilerde bulunuyor.
Aslında günümüzde kullanılan seyahatin diğer aşamalarını asiste eden uygulamaların da benzer bir reklam-pazarlama modeli var ve bıraktığımız izleri kanunlar elverdiğince takip edip merkezileştiriyorlar. Aynı zamanda topladıkları bu veriler; bize kişiselleştirilmiş öneriler, bir şeyler pazarlamak isteyen diğer kurumlara ise reklam platformu olarak hizmet ediyor.
Genel yaklaşım seyahatin farklı aşama ihtiyaçlarına özel geliştirilmiş farklı araç ve uygulamaların olması yönünde. Fakat kimi zaman servis sağlayıcıları ortak çalışıyor ya da servis sağlayıcı aynıysa bu uygulamalar arasında bağ kurulabilmesi ve geçiş yapılabilmesine imkan tanıyor. Bilet arama işini oldukça detaylı anlattığımdan diğer planlama uygulamalarından daha kısa bahsedeceğim. Tüm Dünya’da toplu taşıma ve taksi kullanımı için oldukça iyi bir uygulama olan Rome2Rio’yu tavsiye ederim. Çevrim dışı haritalar konusunda Citymapper oldukça başarılı ve az önce bahsettiğim bağlantılı çalışma konseptinin bir örneği olarak FourSquareile bağlantılı çalışabiliyor.
Bir de benim de henüz yeni tanıştığım ‘Planlama Motoru’ olarak adlandırılan inspirockgibi uygulamalar var. Gitmek istediğiniz yer ve tarihler ile ilgili parametreler ile beraber seyahatiniz ile ilgili kişisel tercihlerinizi planlama motoruna giriyorsunuz. Sonra uygulama size isteklerinize uygun alternatif planlar öneriyor ya da sizinle benzer tercihe sahip kullanıcıların geçmiş planlarını tavsiye ediyor. Planlama motoru aslında daha önce paylaştığım diğer tüm uygulamalarla bağlantısı olan merkezi bir uygulama şeklinde tasarlanmış. Mesela belirli tarihler ve lokasyon için bilet aramak ister misin? Diyor ve tıkladığında Skyscanner’a bağlanıyor ya da 2 rota arasında ulaşım seçeneklerine bakmak istersen Rome2Rio’ya bağlanıyor ve seçtiğin rotayı planına ekleyebiliyorsun.
Çocukluğumda arabayla yaptığımız seyahatlerde ön tarafta çarşaf gibi açılan bir karayolu haritası ve kenara çekip yol sormak ya da sormamak üzerine çıkan çatışmalardan gelinen nokta bu şekilde ve işler bu nokta da kalmayacak pek tabi ki… Biraz da geleceğin nasıl şekilleneceğine göz kırpan yeni teknolojilere bakalım.
Daha üst segment otellerde gördüğümüz Concierge hizmetinin Robotlar tarafından verilmesi konusunda ilk örneklerden biri Hilton ve IBM’den geldi. IBM pilot projesi olan AI robotu Connie ile Virginia Hilton’da Concierge hizmeti veriyor. Pilot projenin amacı Connie’nin insanlarla olan etkileşimini artırarak daha iyi öğrenmesini sağlamak. Merak edenler burayatıklayarak Connie’nin tanıtım videosuna ulaşabilir.
Bir başka örneği ise, Sanal Gerçeklik (VR) ile müşterilerini kilometrelerce ötedeki sahil kenarındaki tesisinde sanal turlar yapan oteller oluşturuyor. VR demişken kardeşi AR’ı da unutmak olmaz tabi, bir örnek uygulama da artırılmış gerçeklikten paylaşayım. Artırılmış gerçeklik (Augmented Reality) ile şehirde gezerken, örneğin bir şehir seyahat rehberi uygulaması ile bulunduğumuz yere telefonumuzun kamerasını tutarak ilgili bilgi (tarihçe, güncel önem, yakındaki aktiviteler vb.) ve tavsiyeleri görebiliyoruz. Hatta bu uygulama sayesinde yakında tavsiye edilen restoranları ve menü fiyatlarını öğrenebiliyoruz. Artırılmış gerçeklikle çalışan Floransa şehir rehberine ait bir tanıtım videosuna da buradanulaşabilirsiniz.
Seyahat sektöründeki çarpıcı dijital gelişmelere başka bir örnek olarak robotik bavullardan bahsetmek istiyorum. Telefonunuzdan aldığı sinyal sayesinde sizi takip eden ve artık sizin sürüklemek zorunda kalmadığınız bir bavuldan bahsediyorum. Daha yakından bakmak isteyenler için tanıtım videosuna burayatıklayarak ulaşabilirsiniz.
Bu kadar AI ve kişiselleştirme konuşmuşken Dijital Dönüşüm dediğimizde ilk aklımıza gelen konseptlerden olan IoT’den bahsetmeden olmaz. Pek tabi ki her yerde olduğu gibi seyahat endüstrisinde de IoT’nin yaratacağı gelişmelerden beklenti büyük ve mevcut uygulamalar umut verici durumda. Otellerde sensörler ile odadaki ışık seviyesinin kontrol edilerek aydınlatma konusunda enerji tasarrufu sağlanması, uçaktan indiğinizde telefonunuza gelen sensör verisi ile bavulunuzun konumunu belirlemek, otellerdeki havalandırma vb. araçların müşteri tarafından uzaktan yönetilebilmesi, elektronik oda giriş kartları ile check-in sürecinin temassız hale getirilmesi IoT ile sağlanabilecek gelişmelerden birkaçı durumunda.
Bütün bu paylaştığım futuristik gibi görünen tüm uygulamalar aslında şu an uygulanmakta olan gerçek örnekler. Seyahat sektörünün geleceğinde ise paylaştığım bu örneklerin yaygınlaşması ve kullanıcı deneyiminden sağlanan geri beslemeler ile gelişmesi bekleniyor. Bakalım 2019 sonunda bu teknolojilerden hangileri yaygınlaşmış hangileri ise zamanının iyi birer teknolojik girişimi olarak arşivlerdeki yerini almış olacak…
Kaynaklar
https://www.bizevdeyokuz.com/en-iyi-seyahat-uygulamalari/
https://www.revfine.com/internet-of-things-travel-industry/
https://www.revfine.com/robots-travel-industry/
https://www.digitaltrends.com/mobile/best-travel-apps/
https://www.quora.com/What-is-the-Skyscanner-business-model
https://econsultancy.com/q-a-gareth-williams-ceo-of-skyscanner/
https://partners.skyscanner.net/advertising/our-global-audience/
Yazar: Aysen Çağlı Şişik
